Op deze pagina
Opening door voorzitter Stichting Arjati, Dewi van Hoek
Ongeveer 400 belangstellenden waren op dinsdag 15 augustus 2023 aanwezig bij de jaarlijkse herdenking georganiseerd door Egala Zorg en Stichting Arjati in de tuin van Woonzorgcentrum Raffy. Onder hen bewoners, verschillende generaties van de Indische en Molukse gemeenschap, Indië-veteranen en andere geïnteresseerden met affiniteit met het voormalig Nederlands-Indië. Dewi van Hoek, voorzitter van de Stichting Arjati, heette hen van harte welkom. Zij opende de herdenking die het thema ‘Leven met oorlog” draagt.
Toespraak door Locoburgemeester Jeroen Bruijns
Locoburgemeester Jeroen Bruijns heeft zelf Indische roots en vertelde onder meer over zijn recente reis naar Indonesië en zijn indrukwekkende bezoek aan Ereveld Menteng Pulo in Jakarta. De vele familieverhalen maken de verbinding met het verleden en inspireren de jongere generaties. “Verbinding is het antwoord op polarisatie”.
Toespraak door Bert Oudenhoven
Overlevenden vertelden over hun ervaringen en over de trauma’s, die vaak jarenlang de sfeer binnen gezinnen en families beïnvloeden. Zo sprak Bert Oudenhoven over de krijgsgevangenschap van zijn vader in Birma en de internering in diverse kampen van zijn moeder en de vijf kinderen; Bert was toen 5 jaar. Het waren jaren van grote ontberingen, honger en onzekerheid. Na de oorlog werd het gezin na 4½ jaar herenigd met vader in Bangkok. Hij vertelde dat gedurende 14 jaar geen sprake is geweest van een ‘normaal’ gezinsleven: of vader ontbrak of beide ouders ontbraken. Het is verbazingwekkend te noemen dat hij, zijn broers en zussen geen trauma’s aan de oorlog hebben overgehouden. “Dat is voornamelijk de verdienste van ons moeder geweest.” Bert sloot af met de woorden: “De moeders waren in de kampen de echte helden.”
Toespraak door Carel Banse
Ook nabestaanden deelden hun familieverhaal. Carel Banse sprak over zijn familie en de verschrikkingen van geweld, onderdrukking, verlies, verdriet, krijgsgevangenkampen, interneringskampen, “hell ships” en ontheemding. Maar ook over hoop en over de vastberadenheid om in een vreemd land een nieuwe toekomst op te bouwen voor zichzelf, maar vooral voor hun kinderen. Hij benadrukte dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn. Zijn verhaal zal herkend worden binnen vele Indische families.
Toespraak door Charley Bakker
Charley Bakker legde een verbinding tussen de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indie en de actuele situatie in Oekraïne. De trauma’s die zijn ouders overhielden van de oorlog en de daaropvolgende bersiap-periode hebben de kinderen Bakker niet ongemoeid gelaten. Charley vreest dat nog veel ouderen en kinderen in Oekraïne een zware tijd met trauma’s door zullen maken. Wij allen hebben met oorlog te maken. Met elkaar kunnen we het verdriet van het leven met oorlog draaglijker maken.
Toespraak door Ellen Tebbe
Ellen Tebbe waarschuwde dat de geschiedenis van de Indisch Nederlanders verloren dreigt te gaan: zij, die de Japanse kampen hebben meegemaakt, zwegen daarover uit angst en diepe verontwaardiging. De wrede behandeling, tekorten aan voeding, water en medicijnen, ziekten, dwangarbeid, martelingen en openbare executies hadden diepe trauma’s tot gevolg. Ellen verhaalde over haar opa en oma, die op een plantage woonden en werkten. Na de inval van de Japanners werd opa opgehaald en is nooit meer teruggekeerd Oma moest zien te overleven met de kinderen in 4 verschillende kampen. Tussen 1954 en 1957 vluchtten zij naar hun onbekende vaderland. In Hengelo hebben de ouders van Ellen een nieuw bestaan opgebouwd met een rijk sociaal leven en vele vrienden. Afsluitend sprak ze haar respect uit voor de generatie die de verschrikkingen van de oorlog en de nasleep daarvan hebben moeten meemaken.
Minuut stilte
Tussen de toespraken door bracht het Raffy koor enkele mooie liederen ten gehore, waarbij het Indisch Onze Vader niet ontbrak. Dewi van Hoek riep op tot een minuut stilte “ter nagedachtenis aan alle burgers en militairen, mannen, vrouwen en kinderen die in en buiten de kampen gestorven zijn ten gevolge van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië, de bersiapperiode en de nasleep daarvan. Zij rusten op begraafplaatsen en erevelden in het verre Oosten of hebben een graf gevonden in een van de wereldzeeën”.
Bloemlegging
Genodigden legden daarna bloemen bij het monument, gevolgd door de overige aanwezigen met zonnebloemen.
Sluiting
Zoals altijd werd de bijeenkomst besloten met een gezamenlijke maaltijd.
Locoburgemeester Bruijns complimenteerde Stichting Arjati met de woorden: “Jullie vormen een belangrijk deel van de Indische cultuur en daarmee verrijken jullie de Bredase cultuur”.
