Stichting Arjati ontving een uitnodiging voor een besloten bijeenkomst op 4 juli in het Westfries Museum in Hoorn. Deze was georganiseerd in samenwerking met Framer Framed, organisatie die de positie van transculturele kunst in Nederlandse kunstinstellingen ter discussie wil stellen. Aanbod was een Expertmeeting & Tentoonstellingslezing, met het onderwerp: “museaal presentatiebeleid van historisch beladen thematiek.” Dit na de pas geopende tentoonstelling Depok, de droom van Cornelis Chastelein.

De flyer geeft deze informatie:
De tentoonstelling vertelt de voor velen onbekende geschiedenis van een bijzondere Indische gemeenschap. Een geschiedenis die 300 jaar geleden begon. Cornelis Chastelein, een hoge V.O.C.-beambte, liet in 1714 bij testament zijn landgoed en goederen na aan zijn christelijke slaafgemaakten en maakte ze vrij.

Het was inderdaad een besloten bijeenkomst, wij hoorden tot de kleine groep genodigden. Wij dat zijn: Elly Hoed, Rob Adolphs, Ellen van Nispen-Goewie, Anneke Bijnen en Liesje de Leeuw.

De tentoonstelling is samengesteld door de fotograaf Gert Snoeijer en de historica Nonja Peters.

Nadat we de prachtige tentoonstelling hadden bekeken werden we ontvangen met koffie, thee en -jawel- spekkoek. De eerste inleiding werd gegeven door Nonja Peters. Zij vertelde over de keuze voor het onderwerp Depok en de totstandkoming van de tentoonstelling. Ze hoopt de uitkomsten van haar onderzoek te kunnen “teruggeven” aan de Depokers van nu en alle geïnteresseerden door een tentoonstelling en een boek.

Bij haar onderzoek stuitte ze op een dilemma: er is een tegenstelling tussen hoe de Depokgemeenschap Chastelein zag en hoe in academische kringen over hem gedacht wordt. Kern van haar betoog ontleende zij aan de visie die kunstenaar/schrijver John Berger bijna een halve eeuw geleden neerzette in zijn boek Ways of Seeing. Peters wees erop dat er vele manier van kijken zijn. In deze tentoonstelling is de manier van kijken door de Depokker zélf in beeld gebracht.

Ik vond de tentoonstelling om die reden bijzonder geslaagd, was geraakt door de manier waarop de Depokkers vanaf de museummuren de bezoeker recht in het gezicht kijken en hún verhaal vertellen. Juist dat maakte mij bewust van het feit dat ik er al eigen ideeën op nahield.

Drie sprekers gaven hun reactie op de vorm en inhoud van deze tentoonstelling: de historica en universitair docent Carolien Drieënhuizen, NIOD onderzoekster binnen het project Getuigen & Tijdgenoten Stephanie Welvaart en curator Gijs Stork. De eerste twee richtten zich vooral op de inhoud en gaven hun kritische, deels afkeurende mening over opzet en keuzes in de tentoonstelling; de laatste spreker sprak met name zijn dank uit. Hij wees op de kracht van het initiatief van het Westfries Museum om nu al voor de tweede keer (de eerste keer was het De zaak Coen. Jan Pieterszoon Coen, held of schurk, 2012) een tentoonstelling in te richten om de discussie over koloniale geschiedenis te stimuleren. Ik voelde mij het meest verwant aan deze spreker.
Het was inderdaad jammer dat -zoals Anneke zei- de discussie in de zaal juist op gang kwam toen de tijd om was. Maar het bewijst ook hoeveel erover te discussiëren valt. Een bezoekster, Nederlands-Indische wonend in de VS, zei dat ze jaloers was op ons hier in Nederland vanwege het feit dat we op allerlei terreinen deze discussies kunnen voeren.
Op deze dag werd onze kennis uitgebreid en opgefrist. Kennis die we kunnen gebruiken in ons werk voor Arjati en dan met name voor het Indisch Museum Breda

Wie meer wil weten over de bijzondere erfenis van Chastelein en hoe het in de in de daaropvolgende eeuwen ging met de Depokkers, kan terecht in de bibliotheek van het museum. Ga kijken als je de kans hebt, Hoorn is maar 45 kilometer boven Amsterdam. De tentoonstelling is nog te zien t/m 6 oktober 2019. In de Moesson van de maand juni is een artikel te lezen over de tentoonstelling.

Tekst: Liesje de Leeuw
Foto’s: Rob Adolps (geplaatst met toestemming van het West Fries Museum)